"Các điểm bỏ phiếu trưng cầu dân ý về việc gia nhập Liên bang Nga bắt đầu mở cửa trên khắp lãnh thổ Cộng hòa Nhân dân Lugansk (LPR) từ 8h hôm nay (12h giờ Hà Nội)", ủy ban bầu cử trung ương LPR ra thông cáo cho biết.

Giới chức do Nga bổ nhiệm tại tỉnh Zaporizhzhia, miền nam Ukraine, cũng thông báo các điểm bỏ phiếu bắt đầu hoạt động. Truyền thông Nga cho biết động thái tương tự cũng diễn ra ở Cộng hòa Nhân dân Donetsk (DPR) tự xưng và tỉnh Kherson do Nga kiểm soát ở miền nam Ukraine.

Chính quyền thân Nga tại Kherson cho biết 750.000 người sẽ tham gia bỏ phiếu. Zaporizhzhia cũng đưa ra con số tương tự. Donetsk nói rằng họ đã in 1,5 triệu phiếu.

Hai vùng ly khai DPR và LPR ở vùng miền đông Donbass, cùng khu vực do quân đội Nga kiểm soát ở tỉnh Kherson và tỉnh Zaporizhzhia tại nam Ukraine, tổ chức trưng cầu dân ý về nguyện vọng sáp nhập lãnh thổ vào Nga từ ngày 23 đến 27/9. Chính quyền khu vực do Nga kiểm soát ở tỉnh miền nam Mykolaiv thông báo họ sáp nhập vào tỉnh Kherson lân cận, do đó cũng trong diện bỏ phiếu.

Hoạt động bỏ phiếu được chia làm hai giai đoạn. Trong 4 ngày đầu, quan chức bầu cử đến gõ cửa từng nhà. Giới chức thân Nga nói biện pháp này nhằm đảm bảo an ninh. Ngày 27/9, người dân bỏ phiếu trực tiếp tại các điểm tiếp nhận.

An ninh được thắt chặt tại 4 vùng ly khai vì họ lo ngại các đợt tập kích từ quân đội Ukraine. Giới chức ở Kherson và Zaporizhzhia cho biết cảnh sát địa phương và quân nhân Nga sẽ hiện diện ở các điểm bỏ phiếu.

Chính phủ Ukraine chỉ trích đây là những cuộc trưng cầu dân ý dàn dựng, nhấn mạnh diễn biến này sẽ không thay đổi chủ quyền quốc gia và quân đội "có mọi quyền giải phóng các vùng lãnh thổ và sẽ tiếp tục làm điều đó". Ukraine cũng cho rằng các cuộc trưng cầu dân ý sẽ phá hủy cơ hội đàm phán hòa bình với Nga.

Các quốc gia phương Tây, trong đó có Mỹ, cũng như liên minh quân sự NATO, chỉ trích kịch liệt kế hoạch và khẳng định sẽ không công nhận kết quả. Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan cho rằng "những cuộc trưng cầu dân ý giả là sự sỉ nhục đối với các nguyên tắc chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, vốn là nền tảng của hệ thống quốc tế".

Trong khi đó, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov nói việc sáp nhập vào Nga là vấn đề do người dân tại các tỉnh của Ukraine tự quyết. Nhiều quan chức cấp cao của Nga đã bày tỏ ủng hộ hoạt động này.

Nga đang kiểm soát hầu hết tỉnh Lugansk, Kherson, 73% tỉnh Zaporizhzhia và 60% tỉnh Donetsk. Tính đến tháng 1, khoảng 1,4 triệu người sống tại Lugansk, 2,2 triệu ở Donetsk, hơn một triệu ở Kherson và 1,6 triệu ở Zaporizhzhia. Sau khi chiến sự nổ ra, nhiều người dân đã di tản đến các vùng khác trong nước và ra nước ngoài.